Štefan Papčo - Niemożliwe jest tylko jedną z możliwości

Wystawa indywidualna słowackiego artysty Štefana Papčo obejmuje rzeźby i instalacje artysty wykonane w szerokim spektrum, od form abstrakcyjnych po figuratywne, które razem dają wgląd w poszukiwania artystyczne twórcy. Krążą one wokół zagadnień związanych z krajobrazem, który według artysty, ma potencjał opisu długoterminowego przekształcania się społeczności związanej z danym miejscem oraz obecnością człowieka w surowej naturze. Działania artystyczne Stefana Papčo oddają także jego fascynację wspinaczką górską i historią słowackiego alpinizmu. Zgodnie z mottem Pavla Pchýlego, jednego z jego najwybitniejszych przedstawicieli, „Niemożliwe jest tylko jedną z możliwości”, Papčo podejmuje tematy zetknięcia z sytuacjami ekstremalnymi i prób przekraczania granic ludzkiej wytrzymałości.

Prezentowany na wystawie cykl zatytułowany „Kardynalność”, na który składają się instalacje z żelaza, drewna, silikonu i szkła, koncentruje się na pierwszym z wymienionych zagadnień – krajobrazie. Poszczególne prace noszą tytuły zaczerpnięte od nazw konkretnych tras wspinaczkowych. Ich, niekiedy czysto rzeźbiarskie, nazwy wywodzą się z doświadczenia pierwszego spotkania ze ścianą skalną. Zdradzają respekt wobec odkrywanej przestrzeni i chęć oswojenia jej. Każde pierwsze podejście rozrysowywane jest w formie schematu lub mapy z wykorzystaniem specyficznego języka wizualnego. Artysta łącząc poetykę nazw i owe abstrakcyjne schematy, modeluje je na nowo. Efektem jest tak zwana mentalna architektura, abstrakcyjne formy wykonane w różnych materiałach tworzące wspólny horyzont. Poprzez te wypadkowe rzeczywistej przestrzeni i nacechowanej emocjami nazwy artysta podejmuje próbę przekazania odwiedzającym galerię osobistego przeżycia zetknięcia ze ścianą skalną. Otwiera przed widzem różne formy doświadczania od konkretnego, materialnego do czysto duchowego.

Wystawa obejmuje także wybrane prace z ważnego dla twórczości słowackiego artysty cyklu zatytułowanego „Obywatele”. Jest to grupa rzeźb poświęconych wybitnym postaciom słowackiego alpinizmu lat 70. i 80. XX w. Papčo, opierając się na archiwalnych fotografiach wykonał realistyczne rzeźby w drewnie przedstawiające odpoczywających na trasach, skrytych w śpiworach wspinaczy. Projekt jest oparty na procesie, w ciągu kilku lat artysta umieszczał rzeźby w masywach górskich na właściwych trasach, które pokonywali czechosłowaccy alpiniści. Pozostawione na ścianach skalnych, niczym upamiętnienie ich zdobywców, poddają się siłom natury, drewno pracuje, adaptuje się do otoczenia. Wraz z rzeźbą artysta pozostawiał kamerę, ożywiając w ten sposób przeszłość w bezpośredniej transmisji z ekstremalnych warunków górskich do bezpiecznej atmosfery galerii. Artysta nawiązuje tym gestem także do historycznych uwarunkowań alpinizmu w Czechosłowacji. Przynależący do tego elitarnego grona, byli jednymi z niewielu obywateli, którzy w okresie komunizmu mieli szansę dotknięcia prawdziwej wolności. Papčo oddaje hołd ich sile woli, dążeniom ku wolności i pokonywania granic ludzkiej wytrzymałości.

Štefan Papčo ur. w 1983 w Ružomberok na Słowacji, mieszka i pracuje w Bratysławie. W 2007 roku uzyskał dyplom w pracowni Rzeźby i Przestrzeni (prof. Jozef Jankowič) na Akademii Sztuk Pięknych i Designu w Bratysławie. Jego prace były prezentowane m.in. w: Kunsthalle Bratislava (2017/2018), Biennale Gherdeina (2018), Galerii Regionalnej w Liberecu (2015). Laureat licznych nagród i stypendiów w tym: Novum Foundation Award (2015), Tatra Bank Foundation Art Award for Young Artist (2013), the Triangle Arts Association w Nowym Jorku, the Best Open studio oraz nagrodę na the Dumbo Arts Festiwal (2011). W 2013 odbył rezydencję Unlimited w Nowym Jorku. Jego prace znajdują się w licznych kolekcjach, m.in.: Messner Mountain Museum collection we Włoszech, Museum Voorlinden w Holandii, Aegidius Collection w w Luksemburgu, Słowackiej Narodowej Galerii i Galerii Miejskiej w Bratysławie. Reprezentowany przez galerię Zahorian & van Espen.

Partnerzy wystawy: Zahorian & van Espen, Instytut Słowacki w Warszawie, Slovak Arts Council