Przemysław Jasielski – Rysunki czegoś zupełnie innego

Dlaczego elementy maszyn skonstruowane z giętego papieru Przemysław Jasielski nazywa „rysunkami czegoś zupełnie innego”? Jasielski (ur.1970) jest autorem skomplikowanych maszyn tworzonych przy zastosowaniu metod paranaukowych zaczerpniętych z fizyki, akustyki i optyki. Jego Zestaw do kontroli trzęsień ziemi (2004), wytwarzał katastrofę w galerii. Zestaw do kontroli prędkości obrotowej ziemi (2003) podnosił ciężar na wysokość 3 metrów, by spowolnić czas obrotu kuli ziemskiej o mikro ułamek sekundy. Sounds of my room (2004) to skomplikowana maszyna do hodowania kwiatów. Sebastian Cichocki pisał o nich, że sięgając po terminologiczny i metodologiczny arsenał badacza zjawisk naturalnych, pozostają poza terytorium naukowej rozgrywki o użyteczność*. Konstrukcje Jasielskiego są paradoksalnym spełnieniem marzeń o opanowaniu nieokiełznanej potęgi natury. Najnowsze prace Jasielskiego to jednak zupełnie coś innego. Machiny zostały doprowadzone do absurdu przez unieruchomienie i zamknięcie w ramach. Wykonane w całości z misternie giętego papieru i uzupełnione aluminiowymi elementami rysunki bliższe są konstruktywistycznym reliefom, planitom Malewicza i prounom El Lissitzkiego. Odzywają się w nich echa futurystycznego respektu dla piękna maszyny. Papierowe kompozycje o geometrycznych formach poddane są dyscyplinie ładu i porządku. Jasielski nazywa je trójwymiarowymi rysunkami, bo kreski nie tworzy w nich kolor, ale załamanie papieru. Surrealizm i bezużyteczność wykorzystania delikatnego papieru do budowy maszyn zostaje oddalona przez wielką, papierową konstrukcję podtrzymującą ciężką, metalową podłogę galerii, która zostaje tym sposobem „wessana” do rysunku.

*Sebastian Cichocki, Problemy ze skalą. O Earthquake Control Unit Przemysława Jasielskiego, katalog wystawy indywidualnej w Montalvo Arts Center, 2004.

Justyna Kowalska