Roman Owidzki - Forma w malarstwie

Wystawa Romana Owidzkiego, malarza i teoretyka, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, obejmuje obrazy oraz gwasze z lat 40-70. XX w. W ramach prezentacji zobaczyć można m.in. najbardziej znane reliefowe prace malarza charakteryzujące się silnymi efektami fakturowymi, zredukowaną gamą barwną i wyrazistą kompozycją.

Postawa Romana Owidzkiego – erudyty, wybitnego artysty, a przede wszystkim pedagoga sprawiła, że niezwykle rzadko można było oglądać jego realizacje na forum publicznym. Wystawa w Galerii le Guern prezentuje prace odnalezione w trakcie porządkowania pracowni przez bratanicę artysty Joannę Owidzką, pośród nich obrazy i gwasze do tej pory nigdy nie pokazywane. Prace wyjątkowe, bo ukazujące proces kształtowania drogi twórczej artysty. Będąc absolwentem przedwojennej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, spadkobiercą legendarnej Pracowni Kompozycji Brył i Płaszczyzn, Owidzki nie kontynuował idei swoich mistrzów, problemy utylitarnego myślenia porzucił na rzecz sztuki abstrakcyjnej. Trudne wojenne lata sprawiły, że wolność artystycznego myślenia narodziła się w niewoli, w Oflagu VIII A dla polskich jeńców w bawarskim Murnau. To tam w latach 1941-45, na z trudem zdobytych kawałkach papieru, stworzył cykl ekspresyjnych gwaszy. Był to początek jego podróży ku własnym wyobrażeniom i dążeniom, oddalania się od tego co rzeczywiste i ograniczające. „Wewnętrzna konieczność”, jak mawiał Kandinsky, pokonała zewnętrzne ograniczenia kierując Owidzkiego ku nowej sztuce. Prace na papierze zawierają w sobie ekspresję i siłę wielkoformatowych realizacji. Kolejne etapy poszukiwań artysty możemy prześledzić dzięki odnalezieniu i ocaleniu ważnego zbioru prac olejnych z przełomu lat 50. i 60. XX w. Malarskie kompozycje obrazują budowanie logiki kompozycji poprzez rytmy, podziały, płaszczyzny w którym istotną rolę odgrywa również kolor, z czasem coraz bardziej redukowany do monochromatycznych rozwiązań. Realizacje z lat 1960-70. prezentowane na wystawie są reprezentacyjne dla późniejszego okresu twórczości Owidzkiego, jego działań strukturalnych. Wykorzystując specyfikę i materialność tworzywa papieru, blachy, płótna, tworzył reliefowe obrazy. Budowane struktury mają w sobie wewnętrzny ład i harmonię. Forma w pracach Owidzkiego nawiązuje nierozerwalną relację z materią i przestrzenią.

Roman Owidzki (ur. w 1912 roku w Ostrowach w woj. łódzkim, zm. w 2009 w Warszawie) malarz,, pedagog, prof. ASP w Warszawie, jeden z najważniejszych twórców polskich, rozwijających konsekwentnie język sztuki niefiguratywnej. W latach 1931-34 studiował na Uniwersytecie Warszawskim, następnie w warszawskiej ASP w latach 1935-39. W czasie wojny był internowany w Oflagu VIII A dla polskich jeńców wojennych w Murnau. Działalność pedagogiczna prof. Owidzkiego prowadzona od 1965 r. w Pracowni Kompozycji Brył i Płaszczyzn dla studentów Wydziałów Malarstwa i Grafiki warszawskiej ASP, następnie, w latach 1975-84 w rozszerzonej samodzielnej Pracowni Wiedzy o Działaniach i Strukturach Wizualnych na Wydziale Malarstwa była kluczowa dla rozwoju sztuki abstrakcyjnej w Polsce. Artysta jest jednym z współzałożycieli Galeria Foksal (1966). Oprócz malarstwa Owidzki uprawiał rysunek. Zajmował się przede wszystkim ilustracją książkową dla dzieci. Współpracował z wydawnictwami, m.in. Naszą Księgarnią. Wystawiał indywidualnie m.in. w Museum of Modern Art w Miami (1962), Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków w Warszawie (1965), Galerii 3A w warszawskiej ASP (1996), Galerii Studio w Warszawie (2005), Związek Artystów Plastyków w Warszawie (2007). W latach 60. regularnie uczestniczył w cyklicznych pokazach Konfrontacje (1956-65), organizowanych w warszawskiej Galerii Krzywe Koło. Brał udział w wystawach zbiorowych, m.in.: I Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948); II i III Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1957, 1959); Zbiory malarskie Galerii Krzywe Koło, 1961; Two Worlds, Grabowski Gallery, Londyn (1964); Konfrontacje w Elblągu (1965); Sympozjum Artystów i Naukowców w Puławach (1966); Galeria Foksal (1966); Przestrzeń, ruch, światło we Wrocławiu (1967); Galeria Krzywe Koło, Muzeum Narodowe w Warszawie (1990). Roman Owidzki jest laureatem nagrody im. Cypriana Kamila Norwida (2006) i nagrody im. Jana Cybisa (2007). Prace malarza znajdują się w m.in. w Muzeach Narodowych Warszawy i Poznania, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz licznych kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą.

Kuratorzy: Marta Kowalewska, Michał Jachuła