Robert Maciejuk - Ceremonie. Praktyka widzenia

Punktem wyjścia do wystawy indywidualnej Roberta Maciejuka w Galerii Le Guern jest rycina z książki „Religijne obrzędy i ceremonie wszystkich narodów”, opublikowanej przez doktora Williama Hurda w 1790 roku. Miedzioryt zatytułowany „Ceremonie religijne praktykowane przez ludzi z Gwinei” najprawdopodobniej przedstawia chrzest lub inną ceremonię związaną z nowonarodzonym dzieckiem. Artystę szczególnie zainteresowało w nim napięcie pomiędzy architekturą, w której przedstawiona została scena, a grupą nagich osób w „choreograficznym” układzie — zagadkowym „dzianiu się”. Geometryczna struktura chaty, rygorystyczna w swojej formie, daje schronienie ludziom i jest zarazem scenograficzną „ramą” dla rytualnego obrzędu. Dzięki wzniesionemu do góry daszkowi do wnętrza pomieszczenia dostaje się światło. Ten rodzaj kontrastu pomiędzy logiczną geometrią a sprawami wymykającymi się rozumowemu pojmowaniu świata, występował w innych obrazach Maciejuka, jednak po raz pierwszy dał się zauważyć tak wyraźnie w jednej osiemnastowiecznej rycinie, na podstawie której artysta stworzył nowe prace.

Wystawa wzbogacona jest o serię obrazów stanowiących rodzaj ćwiczeń stylistycznych. Przedstawienia te, utrzymane w konwencji kubizmu są namysłem nad sprawą narzędzi i metod poznania. Artysta posłużył się w nich językiem kubizmu — jedną z najbardziej radykalnych analiz sposobu widzenia, stawiając pytanie „W jaki sposób można przyglądać się zjawiskom duchowym”. Odwołanie do awangardowego kierunku z początku XX w., opartego na prymacie intelektu prowokuje do dalszych pytań: Czy uzasadnione jest badanie pewnych rejonów za pomocą narzędzi, które są nie do końca adekwatne wobec przedmiotu zainteresowania? Czy działanie to z góry musi być skazane na porażkę? I wreszcie – Czy praca artystyczna może być „egzemplifikacją błędu”, konsekwencją „złej metody”?

Trzecia grupa prac określana wspólnym tytułem „Geometria na usługach” bazuje na tropieniu wykorzystania geometrii w kościelnych sprzętach i przedmiotach codziennego użytku. Zakreśla ona maksymalnie obszar na jakim funkcjonuje geometria — od rzeczy, które służą liturgii i życiu kościelnemu, po banalne obiekty z najbliższego otoczenia. Prace pokazują jak geometria jako matematyka i porządek może „organizować” życie i jak świadomie lub nieświadomie pomaga w sprawach najważniejszych dla wielu ludzi.

Zainteresowanie nierozwiązywalnymi konfliktami, pytaniami na które nie można jednoznacznie odpowiedzieć są dla artysty pretekstem do malowania. Podobnie w nowych pracach malarskich i obiektach prezentowanych w ramach „Ceremonii” świat nauki i religii przenikają się. Występuje w nich „konflikt” między tym co racjonalne i duchowe. Tytułową ceremonię należy również traktować jako celebrację praktyki malarskiej Maciejuka, artysty „zanurzonego w warsztat”, dla którego materialna i technologiczna warstwa obrazu jest rodzajem języka i środkiem przekazu. Ta warstwa obrazu też „mówi” – jako „tekst” i nośnik treści.

Michał Jachuła

Wystawa w ramach Warsaw Gallery Weekend 2015
www.warsawgalleryweekend.pl